بررسی روابط خسرو‌پرویز با شهر‌بَراز بر اساس منابع تاریخی و شاهنامه

شهربراز یکی از فرماندهان نامدار عصر خسروپرویز است که سالها با امپراطور روم(بیزانس) جنگید و پیروزی‌های فراوانی به دست آورد؛ از جمله اورشلیم را گرفت و صلیبی را- که به اعتقاد مسیحیان، عیسی مسیح بر آن مصلوب شده بود- به تیسفون، پایتخت شاهنشاهی ایران، فرستاد. وی سپس مصر و لیبی را در سال 614م تسخیر کرد و پس از چند سده، دوباره قلمرو ایران را به گستردگی زمان هخامنشیان رساند، اما دیری نپاید که روابطش با خسرو به تیرگی و جدال انجامید که نتایج آن در فروپاشی سلسله‌ی ساسانیان بی‌تأثیر نبود. با تأمل در روایات مورخان در خصوص روابط خسرو با شهربراز می‌توان استنباط کرد که گزارش شاهنامه از روایت‌های دیگر جامع‌تر و پذیرفتنی تر است. بر اساس شاهنامه، عامل اصلی و مهم روی‌گردانی شهربراز از خسروپرویز، گنج‌اندوزی خسرو و خراج‌های گرانی بوده که در نتیجه‌ی جنگ‌های مستمر و بی‌حاصلش بر دوش مردم می‌گذاشته است. شهربراز که سال‌ها برای خسرو جنگاوری کرده است، هنگامی که رنج و درد مردم و تفرعن و خودکامگی خسرو و نپذیرفتن تقاضاهای مکرر صلح هراکلیوس را مشاهده می‌کند، ماندن در اردوی خسرو را خردمندانه نمی‌بیند و ضمن گراییدن به مسیحیّت، تصمیم به سرنگونی خسرو می‌گیرد.